Cơ duyên của một vị khách miền xuôi
Năm 2022, giữa lúc dịch Covid-19 còn phức tạp, anh Vũ Gia Đại một doanh nhân trẻ từ miền xuôi, có dịp đứng trên cột cờ. Từ độ cao ấy, đôi mắt anh dừng lại ở một ngôi làng cổ kính. “Tôi thấy mái ngói âm dương nằm im lìm, vách trình tường đất đã sẫm màu thời gian. Ngôi làng giống như bức tranh cổ bị lãng quên, vừa đẹp vừa buồn. Tôi tự hỏi, tại sao một nơi như thế này lại chưa có ai khai thác du lịch?”, anh nhớ lại.
Khi bước xuống làng, anh Đại được người dân đón tiếp thân tình. Cơm ngô, bát canh rau rừng, vài lát thịt treo gác bếp bữa ăn đơn sơ nhưng ấm áp. Thế nhưng, sự thiếu thốn hiện ra rõ rệt: thanh niên trong làng nhiều người bỏ đi làm thuê, trẻ nhỏ áo quần sờn cũ, người lớn ngày ngày cắm mặt vào nương ngô, chuồng trại. “Mình nhìn thấy tiềm năng lớn, nhưng bà con thì chỉ nghĩ làm sao đủ ăn. Thế nên mình nảy ra ý tưởng về một mô hình du lịch mới.”
Anh Đại kể: “Lúc đầu tôi chỉ định làm một homestay nhỏ, nhưng khi nhìn sang làng Lô Lô Chải phát triển mạnh mẽ ngay bên cạnh, tôi nhận ra nếu chỉ đi theo lối mòn thì Thèn Pả sẽ mãi chỉ là bản nghèo cạnh bên một điểm du lịch nổi tiếng. Tôi muốn một mô hình khác biệt: phải để cả cộng đồng cùng tham gia, cùng hưởng lợi. Có như vậy, du lịch mới bền vững.”
Thay đổi từ những điều nhỏ bé
Khi quay lại làng, anh Đại bắt đầu thuyết phục từng hộ dân. Bỏ chuồng trại, sửa lại nhà cửa, biến gian nhà trình tường thành phòng nghỉ, giữ nguyên kiến trúc cổ mà chỉ thêm tiện nghi tối thiểu. “Nguyên tắc là tôn trọng phong tục Mông: nam – nữ ngủ riêng, khách phải tuân thủ. Chúng tôi gọi đó là ‘nhà truyền thống’ để du khách vừa nghỉ ngơi, vừa trải nghiệm nếp sống xưa.”
Khó khăn nhất là ngôn ngữ. “60% bà con không nói được tiếng phổ thông, nhiều khi tôi phải nhờ người dịch. Có lúc họ lắc đầu, không tin rằng bỏ chăn nuôi đi sẽ có thu nhập khác. Nhưng tôi kiên trì giải thích: các bác không phải bỏ vốn, chỉ cần góp công. Khách du lịch sẽ mang tiền về bản, và lợi ích được chia cho từng hộ.”
Ông Vàng Sính Lùng, thôn Thèn Pả, xã Lũng Cú, tỉnh Tuyên Quang là một trong những hộ đầu tiên đồng ý tham gia, kể: “Ban đầu tôi không tin. Cái chuồng bò nhà tôi nuôi từ đời cha để lại, bỏ đi thì lấy gì ăn? Nhưng anh Đại nói: chú thử một vụ thôi, nếu thu nhập không bằng nuôi bò thì dừng lại. Tôi nghe cũng xuôi. Ai ngờ chỉ sau vài tháng, khách đến ở đông, tiền nhiều hơn cả bán bò. Giờ tôi mới thấy, đúng là bỏ cái cũ đi mới có cái mới.”
“Giờ tôi nuôi thêm mấy con ngựa ở bên kia đồi, trong làng thôi. Sau này khách đến sẽ được cưỡi ngựa dạo quanh làng ngắm cảnh. Từ ngày có ngựa, tôi thấy đời sống khá hơn hẳn, mỗi tháng chắc cũng được gấp đôi so với trồng ngô, cấy lúa”, – ông Vàng Sính Lùng nói.
Chỉ sau hai năm, Thèn Pả có 32 phòng nghỉ đủ tiện nghi, phục vụ tối đa 100 khách. 12 hộ dân trong làng đều tham gia, mỗi hộ một sản phẩm: hộ làm bánh ngô, hộ nuôi ngựa phục vụ khách cưỡi, hộ trồng dâu tây, hộ chế biến trâu gác bếp. Làng trở nên gọn gàng, ngõ xóm sạch sẽ, nương ngô thành vườn hoa.
Anh Đại khẳng định: “Mình mong Thèn Pả trở thành mô hình điểm. Sau này chính bà con nơi đây sẽ đi dạy cho các bản khác. Du lịch phải giữ văn hóa, giữ môi trường thì mới bền lâu.”./.
Nguồn : Nguyễn Quân - Tạp chí doanh nghiệp Kinh Tế Xanh.
